آشنایی با واکسن های دامی
واکسن‌های دامی تاثیر بسزایی در جهان دارند. آن‌ها می‌توانند بیماری‌های مخربی مانند تب برفکی، سیاه زخم، بروسلوز، طاعون و… را کنترل کنند. پیشگیری همیشه بهتر از درمان است. تا بتوانیم رنج دام‌ها و تلفات بین آن‌ها را به حداقل برسانیم. بنابراین در این مقاله به معرفی مهم‌ترین واکسن‌های دام که برای تزریق به گاوهای زنده و دیگر دام‌ها مورد استفاد قرار می‌گیرند، می‌پردازیم.
واکسن آنتروتوکسمی یا واکسن علفی
بیماری آنتروتوکسمی یک بیماری شایع در بین دام‌ها است که توسط یک باکتری به نام کلستریدیوم پرفرنجس ایجاد می‌شود. از علائم مبتلا شدن دام‌ها به بیماری آنتروتوکسمی می توان به بی حال شدن دام، ترشح زیاد بزاق دهان، به سختی راه رفتن، نفخ و توجه نداشتن دام به خوراک اشاره کرد.
ترکیبات واکسن آنتروتوکسمی شامل کشت فرموله کلستریدیدم پرفرانژس تیپ D، C، B و کلستریدیوم می‌باشد. این واکسن زرد رنگ است و به صورت سوسپانسیون کشت می‌شود. برای پیشگیری بیماری‌هایی مانند اسهال خونی کاربرد دارد.
2 تا 3 میلی‌لیتر از این واکسن باید با توجه به وزن گاوها در دو نوبت و به فاصله 2 تا 3 هفته به آن‌ها تزریق شود.
واکسن آبله
آبله یک بیماری عفونی ناشی از آلودگی با ویروس آبله گاوی می‌باشد. این ویروس از نظر طبقه بندی ارتباط نزدیکی به ویروس واکسینیا دارد. بیماری آبله از بیماری‌های زئونوز انسان و حیوانات است و بین انواع مختلف دام‌ها مانند گاو و انسان قابل انتقال است. این ویروس اغلب در فصل تابستان از طریق نیش پشه‌ها از یک دام بیمار به دام سالم منتقل می‌شود و با افزایش پشه‌ها در فصل گرم سال شیوع آن افزایش یابد. بنابراین در این بازه زمانی در صورت مشاهده علائمی از بیماری آبله واکسیناسیون دام‌ها ضروری می‌باشد. در زیر به علائم بیماری آبله می‌پردازیم.
از علائم بیماری آبله می‌توان به ضایعات پوستی که به صورت جوش‌های کوچک شروع می‌شوند و گسترش یافته و ترشحات چرک مانند ایجاد می‌کنند، اشاره کرد. انتشار این بیماری می‌تواند تا 75 درصد از سایر حیوانات را مبتلا کند. با توجه به حجم بالای خسارتی که این آبله می‌تواند ایجاد کند. واکسن آبله یکی از واکسن‌های ضروری گاوها می‌باشد که باید تزریق شود.
واکسن تب برفکی
بیماری تب برفکی یک نوع بیماری ویروسی واگیردار است که گونه‌های دامی مانند گاو، گوسفندان و… را تحت تاثیر قرار می‌دهد. واکسن کشته روغنی یکی از انوع واکسن‌ها علیه تب برفکی می‌باشد. مواد تشکیل دهنده‌ی این واکسن ژل آلومینیوم هیدروکساید، روغن معدنی، ادجوانت، تیومرسال به عنوان نگهدارنده و فسفات به عنوان حلال می‌باشد. یکی دیگر از این واکسن‌ها راکشا-اواک است. که حاوی سه سویه A، O و Asia می‌باشد. ویروس تب برفکی مورد استفاده در این واکسن‌ها بر روی سلول‌های کلیهب چه همستر کشت داده شده و به وسیله ی آزیریدین غیر فعال می‌شود.
واکسن سیاه زخم
سیاه زخم نوعی از بیماری عفونی است که به وسیله ی باسیل گرم مثبت مولد اسپوری به نام باسیلوس آنتراسیس ایجاد می‌شود. علائم این بیماری شامل التهاب و تورم در بخش‌های مختلف گاوها است. علائم اولیه می‌تواند شامل سفید شدن و نرم شدن پوست و تشکیل زخم‌های سیاه و تولید گاز در نقاط مختلف بدن باشد. توصیه‌ها و احتیاط هایی برای تجویز واکسن سیاه زخم وجود دارد که در زیر به آن‌ها اشاره خواهیم کرد.
- واکسن را از شرکت‌های معتبر خریداری نمایید.
- واکسن طبق برنامه سازمان دامپزشکی کشور تجویز شود.
- از جابه جایی دام‌ها حداقل 2 ساعت قبل از تزریق و 1 روز بعد از تزریق واکسن خودداری شود.
- تمام گاوهای سالم و غیرآبستن همزمان واکسینه شوند.
- از یخ زدگی واکسن جلوگیری شود.
- تمام محتویات واکسن در روز واکسیناسیون استفاده شود و از مصرف باقی مانده آن خودداری شود.
واکسن شاربن
شاربن یک نوع بیماری در گاوها است که در فصول گرم سال بروز می‌کند و در اثر عفونت با سویه کلستریدیوم شویی ایجاد می‌شود. بیماری شاربن از طریق خاک به گاوها منتقل می‌شود و تلفات ناشی از آن خسارت‌های زیادی به بار می‌آورد.
واکسن شاربن از ترکیب اسپور باسیلوس سویه استرن و مرتیولات به عنوان نگهدارنده می‌باشد. این واکسن برای گاوهای بزرگ 2 میلی لیتر و برای گاوهای کوچک 0/5 میلی‌لیتر است که از راه زیرجلدی تزریق می‌شود.
توصیه‌ها و احتیاط های لازم واکسن شاربن
- به منظور حفظ یکنواختی قبل و حین تزریق بطری حاوی واکسن به آرامی تکان دهید.
- در هنگام کشیدن واکسن به داخل سرنگ و همچنین در حین تزریق احتیاط کامل به عمل آید که به سر و صورت پاشیده نشود. در غیر این صورت محل آلودگی بلافاصله با آب و صابون و مایع ضدعفونی شستشو داده شود.
- جعبه‌های خالی واکسن به طور صحیح ضدعفونی و سپس دفن بهداشتی شوند.
- دور از نور خورشید و در دمای 8-2 درجه سانتی‌گراد حمل و نگهداری شود.
واکسن بروسلوز
بروسلوز بیماری عفونی است که در بین انسان‌ها و حیوانات قابل انتقال می‌باشد. عامل این بیماری باکتری بوسلا است که در بین حیوانات با نام سقط جنین واگیر یا بروسلوز و در انسان ها با نام تب مالت مرسوم می‌باشد.
بروسلوز در فصل‌هایی مانند بهار و پاییز که زایش و شیردهی دام‌ها بیشتر است، دیده می‌شود. و حیوانات آلوده‌ای مانند گاو، بز، گوسفند می‌توانند این بیماری را منتقل کنند.
گاوهایی که مبتلا به بروسلز باشند، در اولین مرحله آبستنی دچار سقط جنین می‌شوند و تا مدتی پس از سقط به وسیله دفع ترشحات بسیار آلوده باعث آلودگی محیط اطراف خود می‌شوند. برای حیوانات دیگر و انسان‌ها آلودگی محیط را به راحتی فراهم می‌کنند. برای جلوگیری از بیماری بروسلز واکسن بروسلز به منظور ایجاد ایمنی فعال علیه بروسلوز در گاوها تهیه شود.
روش مصرف واکسن بروسلوز به این صورت است که بسته به میزان هر ویال و با رعایت شرایط آسپتیک، قرص لیوفیلیزه را در مقداری از حلال، کاملا حل کنید. شیرابه حاصل را به وسیله سرنگ وارد بطری حلال کرده و به خوبی تکان دهید تا یکنواخت شود. سپس از مواد حاصل شده بانظر دامپزشک به میزان لازم از راه زیرجلدی به گاوها تزریق کنید.
واکسن طاعون
طاعون نیز مانند بروسلوز بیماری واگیر عفونی بین انسان‌ها و حیوانات است. لت این بیماری یرسینیاپستیس است که توسط برخی جوندگان وحشی مانند موش، خرگوش، سنجاب زمینی و صخره ای و.. به گاوها منتقل می‌شود.
امروز با استفاده از واکسن طاعون می‌توان این بیماری را درمان کرد و از میزان مرگ و میر گاوها جلوگیری نمود.
در این مطلب به موضوع واکسن‌های ضروری گاوها پرداختیم و به این نتیجه رسیدیم که استفاده از واکسن‌های ضروری برای گاوها و دیگر دام‌ها به عنوان یک ابزار اساسی در صنعت دامپروری برای حفاظت از سلامت دام‌ها حائز اهمیت است.
سخن پایانی
در این مقاله به بررسی انواع واکسن‌های دامی پرداختیم و دانستیم که بسیاری از این واکسن‌ها برای دام ضروری می‌باشند. سپاسگذاریم که در این مقاله با ما همراه بودید. تمامی مواد ضدعفونی کننده دامداری را می‌توانید از بهبود صنعت دامیاران تهیه کنید.
بدون شرح