چه بیماری‌هایی دام را تهدید می‌کنند؟
گاوها حیوانات ارزشمندی هستند، که در دامداری‌ها بیشترین نگرانی‌ها به سلامت این دام‌ها مربوط می‌شود. زیرا در صورت بروز بیماری‌ها و تلف شدن گاوها خسارات مالی زیادی به دامداران وارد خواهد شد. 5 بیماری شایع در گاوها وجود دارد که دامداران باید راه‌های پیشگیری از آن را بدانند. همچنین در صورت لزوم برای درمان آنها اقدامات لازم را انجام دهند. در زیر به شرح آنها می‌پردازیم.
بیماری اسکور
شایع‌ترین علت مرگ و میر گاوها در اولین ماه زندگی بیماری اسکورمی‌باشد. از علائم آن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.
- بی حالی
- چشم‌های گود رفته
- عدم تمایل به تغذیه
- نفس نفس زدن
اسکور گاو می‌تواند توسط باکتری یا ویروس‌ها ایجاد شود. بنابراین تشخیص آن کار ساده‌ای نیست. بنابراین باید بدانیم چه نوع داروی ضد باکتریایی یا ضد ویروسی بهتر است، تجویز شود. لذا باید اقدامات پیش گیرانه را انجام دهیم. برخی از این را‌ه‌ها برای جلوگیری از اسکور واکسیناسیون قبل از زایمان ، مدیریت دقیق آغوز و رعایت بهداشت و ضدعفونی کننده محیط می‌باشند.
بیماری سالمونلوز
از شایع‌ترین علائم این بیماری می‌توان به زردی، آرتروز، سپتی سمی و پنومونی اشاره کرد. بنابراین سالموز اینگونه نیست که قبل از نشان دادن هر گونه علامتی گاو را بکشد. در صورت بروز علائم باید بلافاصله درمان‌های آنتی بیوتیکی را شروع نمایید و گاو را به یک محیط گرم منتقل کنید. راه دیگر جلوگیری از این بیماری بهداشت محیط دام می‌باشد.
ذات الریه
ذات الریه یکی دیگر از کشنده‌ترین و شایع‌ترین بیماری‌های گاوها است. عامل اصلی آن برخی از عفونت‌های ویروسی است که می‌تواند عفونت‌های باکتریایی مانند سالمونلوز را ایجاد کنند. بیماری ذات الریه زمانی رخ می‌دهد که سیستم ایمنی بدن گاوها ضعیف و یا دچار نقص شده باشد.
از علائم ذات الریه می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- خس خس کردن
- ترشح مخاطی
- افسردگی و بی‌حالی
- تنبلی
- سرفه کردن
- دمای بدن بیش از 39 درجه سانتی‌گراد
نواقص مادر زادی قلب
برای جلوگیری از بیماری‌های قلبی هیچ کاری نمی‌توان انجام داد. بنابراین دامداران باید علائم نقص مادرزادی قلب گاوها را بدانند و به طور کلی از آنها آگاه باشند.
علائم نقص مادرزادی عبارتند از:
- تغذیه نامناسب
- بی حالی و خستگی مفرط
- افزایش حساسیت به پنومونی
- بدون هیچ گونه فعالیتی نفس نفس می‌زنند.
- در حین خورن تغذیه و یا بلافاصله و بعد از آن ضربان قلب بالا می‌رود.
بیماری دیفتری
بیماری دیفتری در اثر عفونت باکتریایی ایجاد می‌شود. این بیماری از دهان گاوها شروع می‌شود و سپس به ریه‌ها منتقل شده و منجر به ذات الریه خواهند شد. دیفتری باعث موارد زیر می‌شود:
- درد و تورم
- التهاب گونه
- افسردگی
- زخم دردناک دهان و زبان
- دمای بالای بدن
راه‌های جلوگیری از بیماری دام
برای جلوگیری از بیماری دام‌ها و حفظ سلامت آنها، اجرای رو‌ش‌های مناسب توسط دامداران از اهمیت بسیاری برخوردار است. در ادامه به برخی از راه‌های جلوگیری از بیماری دام‌ها اشاره خواهیم کرد:
بهداشت محیطی دام
حفظ شرایط بهداشتی محیط زندگی و پرورش دام‌ها اهمیت بالایی دارد. استفاده از ضدعفونی کننده محیط، کنترل حشرات و آفات، سم پاشی محیط، مدیریت مناسب آب و کود و ایجاد فضای سالم برای دام‌ها به کاهش بیماری و انتقال آن به دیگر دام‌ها جلوگیری می‌کند.
واکسیناسیون
یکی از ابزارهای اساسی در جلوگیری از بیماری‌های واگیردار واکسیناسیون دام‌ها می‌باشد. واکسن‌های مناسب برای دام‌ها می‌تواند سیستم ایمنی آنها را تقویت کند و از ابتلا به بیماری واگیردار جلوگیری نماید. به منظور کسب اطلاعات بیشتر مقاله آشنایی با واکسن‌های دامی را مطالعه کنید.
تغذیه مناسب
با انتخاب تغذیه مناسب برای دام‌ها می‌توان به تقویت سیستم بدنی آنها کمک کرد و از ابتلا به بیمارها جلوگیری کرد.
جداسازی دام‌های بیمار از دام‌های سالم
جداسازی دام‌های سالم از دام‌های ناسالم و جداسازی دام‌های تازه متولد شده از دام‌های بزرگتر می‌تواند از گسترش بیماری در بین دام‌های دیگر جلوگیری کند.
درمان بیماری دام
در هر دامداری و یا گاوداری یک نفر باید باشد که مسئولیت بررسی و کنترل دام‌ها را به عهده داشته باشد و اطلاعات لازم در مورد بیماری دام‌ها را به گوش دامپزشک برساند تا اقدامات لازم به موقع صورت گیرد. برخی از این روش‌ها که برای درمان بیماری دام باید به دنبالش باشید را در زیر شرح خواهیم داد.
طرز راه رفتن و ایستادن دام
نحوه حرکت دام‌ها و یا ایستادن آنها می‌تواند نشان دهنده صدمه دیدن بدن، درد در بدن و یا عفونت قسمتی از بدن باشد.
چشم و گوش
چشم‌های دام‌ها باید حالت زنده و روشن و بدون ترشح باشند. با کم آبی بدن چشم‌ها حالت فرورفتگی دارند. همچنین گوش‌ها باید آزادانه حرکت کنند.
پوست و غشاهای محیطی
پوست گاوهای سالم صاف، براق و انعطاف پذیر است به این معنا که اگر پوست را فشار دهید باید سریعا به حالت اولیه خود بازگردد. غشاهای مخاطی اطراف چشم و بینی باید صورتی تا مایل به قرمز و مرطوب باشند. در گاوهای بیمار غشاها بیش از حد قرمز است و یا حالت رنگ پریدی دارند که نشان دهنده‌ی کم خونی می‌باشد.
گوارش
گاوهای سالم با اشتیاق غذا می‌خورند و اشتهای خوبی دارند. مدفوع و ادرار آنها به موقع تخلیه می‌شوند. هنگامی که هضم غذا مختل شود، اشتهای گاو کاهش می‌یابد و مدفوع خیلی سریع و یا خیلی کند تخلیه خواهد شد. گاوهای سالم حداقل در طول روز 6 تا 8 ساعت نشخوار می‌کند.
تولید شیر
هنگامی که گاوها بیمار هستند، تولید شیر آنها کاهش می‌یابد و دلیل اصلی آن هم کاهش اشتها می‌باشد.
دلیل بیماری دام‌ها
یک بیماری دام اغلب از دو یا چند علت ناشی می‌شود:
- عوامل مستقیم یا مستعد کننده که مقاومت حیوان را کاهش می‌دهد.
- عوامل مستقیم یا تعیین کننده که باعث ایجاد بیماری واقعی می‌شوند.
بیماری دام‌ها بسیار متنوع هستند که تا به اینجا به بررسی آنها پرداختیم اکنون به طور کلی باید به آنها اشاره می‌کنیم:
بیماری‌های عفونی مانند: سل، طاعون، ماستیت، بروسلوز، آنفولانزا و… می‌باشند.
بیماری‌های متابولیک مانند: نقص ویتامینی، اختلالات گوارشی، و اختلال متابولیکی که می‌تواند ناشی از عوامل محیطی یا ژنتیریکی باشد.
بیماری‌های عصبی مانند: انسداد عصبی، اختلالات عصبی، نوروآکانتوز می‌باشند.
بیماری‌های واگیردار دامی
یکی از بزرگترین تهدیدها برای سلامت دام‌ها بیماری‌های واگیردار هستند. این بیماری‌ها توسط ویروس‌ها، باکتری‌ها، قارچ‌ها و ریکتسیا ایجاد می‌شوند. برخی از بیماری‌های دامی تک یاخته‌ای مانند بیماری‌های عفونی بروز می‌کنند. در صورتی که آنها باید با سایر بیماری‌های انگلی طبقه بندی شوند.
همه بیماری‌های مسری عفونی هستند، اما همه بیماری‌های عفونی مسری نیستند. بیماری مسری بیماری است که از یک یا چندین حیوان به حیوانات دیگر منتقل می‌شود.
بهبود صنعت دامیاران فروش ضدعفونی کننده‌های دامداری و فروش ضدعفونی کننده‌های پستان گاوو را به عهده دارند.
بدون شرح